Konark Sun Temple:जर तुम्हाला वाटत असेल की कोणार्क हे फक्त एक हिंदू मंदिर आहे तर तुम्ही चुकीचे असाल…
हे असे मंदिर आहे जे एखाद्या व्यक्तीच्या जीवनातील विविध टप्प्यांशी संबंधित ज्ञान प्रदान करते.
ती वैशिष्ट्ये तुमच्यासाठी आहेतकोणार्क मंदिर हे 1200 शिल्पकारांनी बारा वर्षे बांधलेले मंदिर आहे.
सूर्याच्या रथाच्या आकाराचे हे मंदिर एक अद्भुत विद्यापीठ आहे ज्याला फक्त हिंदूंनीच नव्हे तर जगातील प्रत्येक व्यक्तीने
भेट दिली पाहिजे. प्रगती मैदानावर नव्याने बांधलेल्या भारत मंडपम येथे G20 शिखर परिषदेसाठी आलेल्या जागतिक
नेत्यांचे पंतप्रधान मोदींनी स्वागत केले आणि सर्व जागतिक राष्ट्रप्रमुखांशी हस्तांदोलन केले. यावेळी कोणार्क चक्र हे
विशेष आकर्षण होते. काय आहे या मंदिराचे वैशिष्ट्य… हे नाव कसे पडले? जे इथे गेले त्यांनी काय शिकावे?
कोणार्क हे नाव कसे पडले?
एका कथेनुसार, सूर्याने… या प्रदेशात अर्कुडू राक्षसाचा वध केला. तसेच कोणार्क हे नाव ओडिशातील पाच पवित्र
स्थळांच्या दिशेला सूर्यप्रकाशाच्या ठिकाणावरून आले असल्याचे सांगितले जाते.
भगवान श्रीकृष्णाचा पुत्र सांबुडी याचा शाप
दुसऱ्या एका कथेनुसार..भगवान श्रीकृष्ण आणि जांबवती यांचा पुत्र सांबू अतिशय देखणा होता. त्या अभिमानाने सांबूने
एकदा नारद महर्षींचा अपमान केला. नारद ऋषींनी संबुद्धीचा अभिमान चिरडण्यासाठी एक युक्ती विचारली. एकदा, नारद ऋषी
संबुला हरममधील एका ठिकाणी घेऊन गेले जेथे स्त्रिया स्नान करतात. संबूने तेथील महिलांशी गैरवर्तन केले. हे प्रकरण कळताच
कृष्ण लगेच तिथे पोहोचला आणि त्याने संभूला पैलवान होण्याचा शाप दिला. चूक लक्षात आल्याने, सांबूने शापापासून मुक्त
होण्याचा मार्ग विचारला, परंतु कृष्णाने त्याला सांगितले की, सध्य
सध्याचे कोणार्क सूर्य मंदिर असलेल्या परिसरात सूर्याची तपश्चर्या करा.
Secrets Behind Konark Sun Temple
वाऱ्यात तरंगणारे भगवान सूर्य
वडील श्रीकृष्णाच्या सांगण्यानुसार, संबुने या भागातील चंद्रभागा नदीत स्नान केले आणि 12 वर्षे सूर्याची तपश्चर्या केली
आणि शापातून मुक्त झाले. त्या बदल्यात या मंदिराच्या गर्भगृहाच्या छतावर सुमारे 52 टन वजनाचा चुंबक बसवण्यात आला.
या मंदिरातील चुंबकाच्या प्रभावामुळे त्यावेळी आपल्या देशात आलेल्या काही परदेशी खलाशांनी हे मंदिर उद्ध्वस्त
केल्याचे सांगितले जाते, त्यांना वाटले की समुद्रात प्रवास करणाऱ्या जहाजांची दिशादर्शक यंत्रणा काम करत नाही.
वैयक्तिक जीवनाच्या विविध टप्प्यांसाठी पुरेसे ज्ञान
कोणार्क मंदिर एखाद्या व्यक्तीच्या जीवनातील विविध टप्प्यांशी संबंधित ज्ञान देते, लहान मुलांपासून तरुणांपर्यंत, संभ्रमात असलेल्यांना.
मुलांसाठी खास
कोणार्क मंदिराच्या भिंतीवर जमिनीपासून दोन फूट उंचीवर विविध प्रकारचे प्राणी आणि पक्षी त्यांच्या हालचाली
करताना दिसतात, जे लहान मुलांना दिसतात. खेळण्यांसोबतच त्यांच्या खाण्याच्या सवयीही मुलांना प्रभावित करतात.
या मूर्तींच्या वरच्या भागात विविध प्रकारची वाद्ये, नृत्य आणि कुस्तीची शिल्पे आहेत. विशेषत: ओडिसी नृत्याशी संबंधित 128 विविध
मुद्रा आहेत. तसेच… राजकारण, मार्शल आर्ट्स, शासन, शिक्षा यांसारख्या अनेक उपक्रमांशी संबंधित शिल्पे विद्यार्थ्यांच्या मेंदूला
तीक्ष्ण करतात.
तरुणांचे धडे
मुलांसाठी कोरलेल्या मूर्तींकडे पाहताना, कामसूत्र पोझेस तरुणांना धडा शिकवतात. ही शिल्पे हिंदू समाजातील विवाह पद्धतीचे महत्त्व दर्शवतात.
अंधारात असलेल्यांना देवतांचे दर्शन
बोनमाळा, जिथे तरुणांना धडे दिले जात होते, तिथून तुम्ही पुढे पाहिले तर तुम्हाला देवतांच्या मूर्ती दिसतील. ह्यांचा अंतिम
अर्थ असा आहे की जर तुम्ही कोणत्याही प्रकारच्या आकर्षणाला किंवा वासनेला बळी न पडता तुमचे मन शुद्ध ठेवू शकलात
तर भगवंत तुम्हाला जाणवेल. त्यामुळे कामसूत्र मुद्रांवर देवतांच्या मूर्ती कोरलेल्या आहेत
मूर्ती कामसूत्राच्या वरती कोरलेल्या आहेत
Konark Sun Temple
अभिमान सोडण्याचा संदेश
मंदिराच्या मुख्य प्रवेशद्वारावरील सिंह आणि हत्तीच्या मूर्ती भव्य आहेत. सिंहाने हत्तीवर हल्ला केला तर हत्ती माणसाला
मारताना दिसतो. या शिल्पाचा संदेश असा आहे की सिंह हे गर्व आणि अहंकाराचे प्रतीक आहे… हत्ती हे संपत्तीचे प्रतीक आहे…
या दोन्ही गोष्टी माणसात असतील तर तो नक्कीच पडेल.
वीरता-शक्ती
10 फूट लांब आणि 7 फूट उंचीचे घोडे शौर्य आणि सामर्थ्य दर्शवतात.
वेळ दर्शविणारी चाके
या खास रथासदृश मंदिराची 24 चाके सौंदर्यासाठी कोरलेली नाहीत. त्यांच्या मागे एक अद्भुत तंत्रज्ञान आहे. कारण
ही चक्रे काळाचे प्रतिनिधित्व करतात. रथ ओढणारे सात घोडे हे सात दिवसांचे आणि सूर्याच्या रंगांचे प्रतीक आहेत. 1884 मध्ये युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळामध्ये त्याचा समावेश करण्यात आला. या मंदिराच्या दोन्ही बाजूला 12 चाकांची रांग आहे
. ही 24 चक्रे तास दर्शवतात असे म्हटले जाते. 10 रुपयांच्या नोटेवर हे चाक सापडले आहे. ओडिशातील पुरीपासून
35 किमी अंतरावर स्थित, कोणार्क मंदिर गंगा राजवंशातील नरसिंहदेव (1236-1264) यांनी बांधले होते
